دومین رویداد آیینهها با حضور غلامرضا خوشاقبال، معاون امور فرهنگی ، دکتر مهدی فاموری و دکتر محمدهادی خالقزاده برگزار شد.
به گزارش گنجینه نیوز ، مهدی فاموری در این رویداد گفت: جاجرمی از شاعران سده نهم است. ریشه خانوادگی او به جاجرم خراسان میرسد. محمد طالب جاجرمی، نزدیک به ۳۰ سال پایانی زندگانی خود را در شیراز زیست و پس از درگذشتش نیز، در حافظیه، پیش پای حافظ شیرازی به خاک سپرده شد.
آرامگاه او تا یک سده پیش، جایگاهی ویژه داشت تا آنکه هنگام ساخت سازهای تازه بر آرامگاه حافظ شیرازی، همچون دیگر بزرگان مدفون در حافظیه، آرامگاهش ویران شد و امروزه نشانی از آن نیست. شاید بهتر باشد تا مسئولان فرهنگی استان برای بازیابی هویت فرهنگی و ادبی شیراز، برای برپایی نشانهایی از بزرگانی همچون محمد طالب جاجرمی، اهلی شیرازی، فرصت شیرازی، مکتبی شیرازی و… دست بهکار شوند.
فاموری افزود : بیشتر سرودههای شاعران فارس تا پیش از سعدی یا عربیسرا، پهلویسرا یا به گویشهای همچون شیرازی، کازرونی، لارستانی و… بوده است.
در ادامه دکتر محمدهادی خالقزاده نیز در این رویداد گفت: آغاز سرایش شعرهای فارسی را میتوان نیمه سده سوم هجری از خراسان دانست و شعر فارسی فارس را باید از سده هفتم و برآمدن سعدی شیرازی دانست؛ هرچند تا پیش از سعدی نیز کسانی آغازگر شعر فارسی بودهاند.
وی گفت : با این همه محمد همام تبریزی (زاده ۶۳۶ هجری تبریز – درگذشته صفر ۷۱۴) شاعر پارسیسرا، تاتیسرای و آذریسرای سده هشتم هجری)، شعر شیراز را میستاید. از آن جا که با سعدی در یک روزگار میزیسته است، اگر این ستایش را از آن سرودههای سعدی بدانیم، باز به خود سعدی میرسیم .
در ادامه خالق زاده گفت : شیراز و فارس پیش از سده هفتم را برج اولیا میخواندند چرا که جایگاه و خاستگاه صوفیان و عرفای بزرگی همچون شیخ کبیر عبدالله بن خفیف، شیخ روزبهان بقلی فسایی، شیخ ابواسحاق کازرونی، حسین منصور حلاج و… بوده است.و گسترش تصوف و عرفان اسلامی در گستره فارس و شیراز و بسیاری آنان، شیراز را شایسته نام شهر هزار گنبد کرد و از سوی دیگر، ادبیات و نوشتارهایی در زمینه عرفان و تصوف را نیز با گسترش و ژرفای بسیاری روبرو کرد.
وی عنوان کرد: نمیتوان این گمان که شاعران گمنامی نیز تا پیش از سعدی بودهاند را نادیده گرفت؛ سخن بر سر این نیست که شاعر و نویسندهای نبوده است؛ که مشایخ فارس هر کدام یلی هستند و هر کدام تأثیری در ادبیات فارس داشتند. اینکه میگوییم سعدی، چون سعدی حرفهای تر بود و آغازی کاملتر از سعدی نبود. با این همه سعدی خوشهچینی کرده است. سعدی به شیراز آمد و شیراز را در ادب و فرهنگ، سرآمد کرد. پس از سعدی، خواجو و حافظ، دیگر شاعران، در سایه این سه تن گم شدند. شاعرانی همچون اهلی شیرازی که هم آرامگاهش و هم شعرش در سایه حافظ گم شده است.
شاعر گمنام، مولانا محمد طالب جاجرمی
محمدهادی خالقزاده گفت : چند سال پیش در ستونی از مجله میراث، با متنی روبرو شدم که سخن از نسخ نویافتهای در کتابخانه آیتالله سید شهابالدین نجفی مرعشی داشت؛ کشش تصحیح متون ادبی درونم، مرا به سوی کتابخانه کشاند و با هر سختی بود، آن نسخ را بازنویسی کردم. یکی از این نسخ، دیوان مولانا محمد طالب جاجرمی بود که گمانمیاش بیش از پیش مرا فرامیخواند؛ نسخهای که بسیار آسیب دیده بود.
وی ادامه د اد : پس از چندی دریافتم که نسخهای از این دیوان نیز در کتابخانه ملی ایران است. پس از گرفتاریهای بسیار توانستم آن نسخه را نیز بیابم. نسخهای که پس از خواندن، دریافتم که هنگام فهرستنویسی، اشتباهی رخ داده است. از این رو دو سال پیاپی، تلاش کردم تا توانستم به مخزن موزه ملی ایران راه یابم و پس از نسخهبرداری، نسخه دیوان را یافتم؛ نسخهای که در سنجش با نسخه موزه آیتالله مرعشی نزدیک به ۸۵ درصد سالمتر مانده بود.
طالب جاجرمی، شاعر قرن نهم، ریشه از جاجرم خراسان دارد که ۳۰ سال پایانی زندگیاش را در شیراز زیست؛ سالهایی که شیفته شیراز شده بود و در همین سالهاست که او سرودههایش را گردآوری کرد.
خالق زاده گفت : از ویژگیهای سرودههای طالب میتوان به تصویرسازی از شیراز آن روز همچون تنگ الله اکبر، میدان سعاددت (جایی که مسافرها بیشتر در آن جا خانه میکردند و در نزدیکی دروازه اصفهان امروزی بوده است؛ از این رو رویدادهایی همچون معرکهگیری، سخنرانی و… در آن جا برگزار میشد)، باغ ارم و… را میتوان خواند. هرچند از قرن نهم، شعر شیعی جای خود را باز میکند با این همه تا قرن دهم نامی از امامزادگانی همچون شاهچراغ در دیوانهای شاعران شیعی هم دیده نمیشود.
بر اساس این گزارش: طالب، کتاب دیگری را نیز با رویکرد مناظرهنگاری ادبی، به نام گوی چوگان دارد که به ابراهیم سلطان ،پیشکش میکند و در آن نزدیک به بیست غزل درباره شیراز دارد. در پژوهشهای خود دریافتم که کتابی با همین نام که در کتابخانه دانشگاه تهران است و نویسنده را طالب جاجرمی میداند، از طالب نیست.
وی در پایان افزود: طالب شیفته شیراز و حافظ شیرازی بود، پس از مرگ نیز در حافظیه شیراز به خاک سپرده شد.